اولویت‌بندی عوامل موثر بر فرهنگ ایمنی رانندگان وسایل حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک

علت عمده مرگ‌ومیر در بسیاری از شهرهای کشور ما تصادفات وسایل‌نقلیه سنگین حاوی کالای خطرناک می‌باشد. این تصادفات هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی زیادی را به دنبال دارند. ایمنی وسایل‌نقلیه باری موضوعی چندوجهی است و ضمن متاثر بودن از سه مقوله انسان، خودرو و محیط (مانند راه وشرایط اقلیمی)، برخلاف حمل و نقل جاده‌ای رایج به نحو قابل توجهی از نیازهای صنعتی، سیاست‌های مدیریتی، محدودیت‌ها و الزامات قانونی و فعالیت‌های نظارتی تاثیر می‌پذیرد. در اکثر شهرهای کشور اتوبوس‌های مسافربری، اتوبوس‌های شرکت واحد و وسایل‌نقلیه سنگین حاوی کالای خطرناک باری(شامل انواع کامیون، کامیونت، خاور، نفت کش، تریلر وکشندها) دو گروه از وسایل‌نقلیه سنگین حاوی کالای خطرناک فعال در حمل‌ونقل جاده‌ای و درون‌شهری می‌باشند. علیرغم سهم اندک آن ها از مجموع تعداد وسایل‌نقلیه در حال حرکت در جاده‌های برون شهری و معابر درون شهری کشور، متاسفانه بسیاری از مجروحان و همچنین متوفیان مربوط به تصادفاتی است که یک طرف آن، همین دو گروه از وسایل‌نقلیه سنگین حاوی کالای خطرناک (اعم از مقصر یا غیر مقصر) بوده‌اند. به طور کلی به منظور وضعیت ایمنی در حمل‌ونقل باری ابتدا باید مشخصات و دلایل تصادفات وسایل‌نقلیه سنگین حاوی کالای خطرناک شناسایی شده و سپس اقدامات مربوط به ارتقای ایمنی وسایل‌نقلیه مزبور اعلام گردد تا بتوان بر اساس یافته های حاصل بهترین اقدامات ایمن‌سازی را مشخص نمود. در این راستا در پژوهش جاری با توجه به اهمیت موضوع و تلاش برای افزایش دقت مطالعات پرسشنامه طراحی شد و از رانندگان کالاهای خطرناک تقاضا شد که پرسشنامه را مطالعه و تکمیل نمایند که نهایتا 319 پرسشنامه تکمیل شده بدست آمد که مبنای محاسبات قرار گرفت. پسازانجاممصاحبهونظرخواهیازرانندگان کالاهای خطرناک، مساله به صورت زیرشناساییشدند که عوامل اجتماعی (مانند سن، تحصیلات و سایر با وزن 412/0) اولویت یک، عوامل روانشناختی (مانند نگرش، قانون­پذیری، رانندگی تهاجمی، رانندگی تدافعی با وزن 313/0) اولویت دوم، قانون­گذاری و اعمل مقررات (با وزن 302/0) اولویت سوم، آموزش عمومی (با وزن 275/0) اولویت چهارم و عوامل اقتصادی (مانند درآمد، ثروت و سایر باوزن 198/0) اولویت پنجم شد.